رنگ آمیزی چرم
انقلاب رنگ ها در صنعت چرم
از ویژگی های محصولات چرمی اوایل دهه ۸۰ که وارد بازار شدند طیف وسیع و تنوع رنگی بالای آنان بود، بطوریکه حتی جوانانی که علاقه خاصی به استفاده از محصولات چرمی نداشتند را ترغیب به استفاده از محصولات و پوشیدن لباس های چرم کرد و به نوعی انقلابی در کاربرد چرم برای استایل های مختلف ایجاد نمود. پیامد این انقلاب توسعه پیدا کردن بازار چرم به بازار هدف های جدید از جمله جوانان، استایل های مدرن، اسپرت و … بود.
توجه داشته باشید چرم های رنگی کاملاً طبیعی بوده و تداعی چرم مصنوعی یا صنعتی از آن نداشته باشید. این رنگ ها در فرآیند رنگرزی چرم اعمال شده اند.
رنگرزی چرم
رنگرزی چرم از موارد مهم پس از دباغی می‌باشد که چرم‌ها را به رنگ‌های مختلف و جهت مصارف گوناگون در می‌آورند. رنگرزی چرم به دلیل سه بعدی بودن رشته های آن دشوار است و نفوذ مواد رنگزا به بخش درونی آن به سختی صورت می گیرد. رنگرزی یکنواخت و مطلوب چرم اهمیت زیادی در صنعت دارد. نحوه رنگرزی چرم با توجه به نوع مصرف آن متفاوت است: برای مثال چرم های مورد استفاده برای مبل، به روشی رنگ می شوند که تنها سطح آنها رنگرزی گردد و نیازی نیست که مواد رنگزا به بخش های درونی نفوذ کنند. اما در چرم های لباس و کفش، مواد رنگزا باید به درون چرم نفوذ کنند در غیر این صورت در اثر استفاده مداوم از آنها سبب می شود تا رنگ از روی کالا جدا شده و لکه های روشنی بر روی کالا ظاهر شود.
از این رو، در مورد این نوع فرآورده ها، رنگزا باید به طور عمقی در الیاف چرم نفوذ کند. از آنجا که چرم از مواد پروتئینی تشکیل شده است، ماهیت شیمیایی آن تا حد زیادی بر اثر عمل دباغی تغییر می کند. میزان تثبیت رنگزا بر روی چرم تا حدود زیادی به مواد به کار رفته برای دباغی و همچنین وجود مواد دیگر ترکیب شده با پروتئین، بستگی دارد. تثبیت رنگزا در چرم فرآیندی پیچیده و تلفیقی از پدیده های مختلف است و کاربرد ماهرانه مواد رنگزا به وسیله چرم ساز، نیاز به آمیختن دانش های عملی، هنری و تجربه کاری دارد. هدف از رنگرزی، تثبیت یک ماده رنگزا بر روی یک بستر (سطح اتکا) استبه طوری که این بستر بتواند به طور دائم به وسیله ماده رنگزا پوشیده شود و در اثر پدیده هایی مانند سایش، خراش و … سطح رنگرزی شده از بین نرود.
به طور معمول چرم به روش های مختلف: درون سینی، با برس، در حوضچه، با دست یا پیسوله، روش چاپی، روش روکشی و بالابان رنگ می شود.
چرم رامی توان به دو طریق رنگ آمیزی کرد:
1. با استفاده از مواد رنگی معدنی
چرم را در مواد رنگی معدنی غیر محلول در آب چون اکسیدروی، کرومات سرب و… که قدرت پوششی زیادی دارند قرار می‌دهند.
2. با استفاده از مواد رنگی آلی
از مواد محلول در آب چون رنگ‌های آنیلی، آنیونی، نیتروژن دار، دی فنیل آهن و… استفاده می‌شود.
اگر از رنگ لباس، کیف دستی، مبلمان یا کفش خود خسته شده‌اید،
ممکن است بخواهید آنها را با رنگ دیگری رنگ کنید. هنگام رنگ آمیزی چرم باید حتما از رنگ اکریلیک مخصوص چرم استفاده کنید. رنگ کردن چرم از دسته هنرهایی است که از زمان‌های قدیم رایج بوده است. رنگ کردن سبب می شود تا بتوانیم منسوجات چرمی خود را بعد از استفاده و یا کهنه شدن دوباره نو کنیم این کار به دو مدل کلی یا جزئی انجام شود.
در مدل کلی،شما میخواهید که رنگ یکی از وسایل چرمی خود را به کلی تغییر دهید مانند رنگ یک کفش قدیمی. اما در مدل جزیی شما میخواهید که بر روی وسیله چرمی خود مانند یک کیف دستی، طرحی زیبا نقاشی کنید. هر دو مدل چه به صورت کلی و چه به صورت جزیی روشی یکسان دارند. مراحل رنگ کردن به صورت کلی این کار سه مرحله دارد:
۱. تمیز کردن و آماده کردن چرم
۲. استفاده کردن از رنگ
۳. فرآوری نهایی چرم
1.تمیز کردن و آماده کردن چرم برای رنگ کردن
مرحله اول:یک پارچه ی کمی ضخیم را بر سطح محل کارتان پهن کنید، تا مانع کثیف شدن سایر سطوح در حین کار شود. محلی را انتخاب کنید که تهویه مناسب داشته باشد تا بوی رنگ در محیط باقی نماند.
مرحله ۲:وسیله چرمی مورد نظر خود را از سایر وسایل پیرامونی جدا کنید و بر روی پارچه زیر کار قرار دهید. قصد داریم یک جفت کفش چرمی قدیمی را نقاشی کنیم،
پس حتما اگر کفش‌تان بنددار است، بندهای آن را قبل از رنگ کردن جدا کنید.
مرحله ۳:سطح چرمی مورد نظر را با الکل صنعتی یا تینر پاک کنید، برای این کار پارچه آغشته به الکل را بر روی چرم بکشید. تا سطح چرم از روغن و پوشش اولیه چرم پاک شود و رنگ جدید بهتر به سطح چرمی مورد نظر جذب شود. اگر با این کار موفق به پاک سازی سطح چرمی مورد نظر نشدید، می‌توانید از کاغذ سنباده ظریف استفاده کنید.
مرحله ۴:نواحی براق چرم را با کاغذ سنباده ظریف سنباده بزنید. اگر چرم شما هنوز براق است، سنباده زدن در مناطق براق با کاغذ سنباده ۱۰۰ – ۲۰۰،قسمت‌های باقی‌مانده براق را از بین می‌برد. سنباده زدن را تا زدودن سطوح براق روی چرم ادامه دهید.
مرحله ۵:قبل از شروع رنگ آمیزی، با یک پارچه مرطوب سطح چرم مورد نظر را تمیز کنیدتا تمام آلودگی‌ها از بین برود. هرگونه آلودگی یا گرد و غبار برروی سطح چرم موجب کاهش کیفیت جذب رنگ می‌شود.
مرحله ۶:برروی سطح مورد نظر، ماده آماده کننده رنگ کردن چرم را به سطح چرمی بزنید؛ این ماده را پیش از شروع مرحله رنگ آمیزی برروی سطح مورد نظر می‌کشند تا رنگ بهتر به چرم بچسبد. این ماده را می‌توانید از فروشگاه‌های صنایع دستی یا آنلاین تهیه کنید. در ادامه یک پارچه آغشته به این ماده را برروی سطح چرمی مورد نظر بمالید و چرم را به حالت اشباع برسانید.
دقت کنید: ماده مذکور دارای الکل است، در نتیجه سریع خشک می‌شود. ماده آماده کننده نقاشی چرم، ممکن است رنگ قدیمی چرم شما را کمرنگ کند.
2.استفاده از رنگ
مرحله ۱:از فروشگاه صنایع دستی یا فروشگاه‌های آنلاین، یک رنگ چرم اکریلیک خریداری کنید. رنگ اکریلیک بدون تأثیر بر انعطاف‌پذیری چرم، جذب آن می‌شود.
مرحله ۲:رنگ و آب را با نسبت یک به یک با هم مخلوط کنید. افزودن آب به رنگ باعث رقیق شدن رنگ می‌شود. همچنین به پوست چرم کمک می‌کند تا رنگ را بهتر جذب کند. رنگ آکریلیک را درون یک کاسه، به مقدار مساوی آب با رنگ به خوبی مخلوط کنید.
مرحله ۳:لایه نازکی از رنگ را با یک برس آغشته به رنگ بر سطح چرم بمالید، از تکنیک ضربه‌های طولانی روی سطح چرم کار کنید. رنگ در ابتدا کمرنگ به نظر می‌رسد و رنگ قدیمی همچنان نمایان است،اما این طبیعی است. سعی کنید پوشش یکنواختی روی چرم ایجاد کنید.
مرحله ۴:اجازه دهید رنگ کاملا خشک شود. حدود دو تا سه ساعت زمان نیاز است تا کاملا خشک شود. سطح چرم را با دست لمس کنید، اگر احساس خیسی و چسبندگی کردید یا رنگ به دست شما چسبید، یعنی زمان بیشتری نیاز است تا چرم کاملا خشک شود تا بتوانید مرحله بعد از پوشش رنگ را انجام دهید.
مرحله ۵:قبل از شروع دوره دوم رنگ آمیزی، سطح چرم را به خوبی مالش یا ورز دهید تا بعداً از ترک خوردن رنگ بر سطح چرم جلوگیری شود.
مرحله ۶:سه مرحله قبل را تا زمان رسیدن به رنگ مطلوب چندین بار تکرار کنید. برای یک رنگ تیره ممکن است حداکثر تا هفت لایه رنگ نیاز باشد.
مرحله ۷:پس از رسیدن به رنگ مطلوب اجازه دهید به مدت ۲۴ ساعت خشک شود. در این مدت زمان به هیچ وجه سطح چرم را لمس نکنید. سپس سطح چرم را چک کنید، سطح رنگ شده نباید چسبناک یا مرطوب باشد. اگر چنین است، بگذارید مدت طولانی‌تری خشک شود.
3.فرآوری نهایی رنگ کردن چرم
مرحله ۱:فینیشر (تثبیت کننده) تمام اکریلیک، چرم تهیه کنید. این ماده موجب تثبیت پایدار رنگ برروی چرم و براق شدن سطح چرم می‌شود. اگر رنگ شما مات باشد، پس از اعمال و خشک شدن تثبیت کننده روی آن مجدداً مات خواهد شد.
مرحله ۲:ماده تثبیت کننده را روی تمام سطح چرم بمالید. تمام درزهای سطح چرم را با استفاده از یک برس آغشته به ماده تثبیت کننده پوشش دهید.
مرحله ۳:اجازه دهید محصول چرمی شما کاملا خشک شود. چرم مورد نظر را در محلی به دور از گرد و غبار نگهداری کنید. تقریبا ۲۴ ساعت زمان نیاز دارد تا کاملا خشک شود.
اکنون شما توانستید یک محصول چرمی را به صورت حرفه‌ای نقاشی کنید.
از این روش می‌توانید برای نقاشی منسوجات چرمی مانند مبلمان منزل، انواع کیف‌های چرمی و یا لباس‌های چرمی استفاده کنید.
با این کار می‌توانید لوازم چرمی خود را نو کنید و یا در رنگ آن ها تنوع ایجاد کنید.
